14 listopada 2015 r. w Domu Ludowym w Zarszynie odbyło się uroczyste podsumowanie projektu dofinansowanego ze środków programu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, zatytułowanego: "Integrujmy się wokół naszej historii - wydanie monografii Zarszyna i Posady Zarszyńskiej z okazji 620 rocznicy pierwszej historycznej wzmianki o tych miejscowościach" realizowanego przez Stowarzyszenie „Inicjatywa” w Zarszynie. Mimo, iż projekt trwał do 15 grudnia 2015 r., wybrano taki termin na jego podsumowanie, aby w ten sposób zainaugurować w Zarszynie obchody rocznic historycznych związanych ze wskazanymi w tytule monografii miejscowościami. Realizowany projekt odwołuje się bowiem do 620 rocznicy pierwszej historycznej wzmianki o Zarszynie w dokumencie z 30 października 1395 r. sporządzonym w Medynicy, w którym: Władysław Jagiełło darowuje Jachnikowi zwanemu Dzieweczka ze Sosweszowa miasteczko królewskie Zarszyn i wieś Długie w ziemi sanockiej położone”. Oryginał tego dokumentu spisanego na pergaminie znajdował się w XIX w. w Bibliotece Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie (obecnie jest to Lwowski Narodowy Uniwersytet im. Iwana Franki).
Projekt zakładał uaktywnienie i zaangażowanie społeczne i obywatelskie mieszkańców Zarszyna i Posady Zarszyńskiej, lokalnych działaczy, przedstawicieli różnych instytucji, zakładów przemysłowych i usługowych działających na terenie Zarszyna do przygotowania, wydania i rozpowszechnienia monografii obu miejscowości. Udało się to. W projekcie uczestniczyło 187 osób, w tym 112 jako tzw. uczestnicy bezpośredni, a pozostali jako pośredni. Partnerami Stowarzyszenia „Inicjatywa” w realizacji projektu były: Gmina Zarszyn, Szkoła Podstawowa w Zarszynie oraz Gimnazjum w Zarszynie. Od 1 maja 2015 r. zorganizowano warsztaty z uczniami, spotkania z historykami i mieszkańcami – świadkami historii obydwu miejscowości. Ostatecznym rezultatem założonych działań projektowych było wydanie monografii Zarszyna i Posady Zarszyńskiej. Dlatego też bardzo wiele osób zaangażowało się w poszukiwanie starych fotografii, dokumentów, kronik, spisywano wspomnienia i toczono wiele rozmów o przeszłości. Do pracy włączyli się również wolontariusze oraz uczniowie zarszyńskich szkół. Całość publikacji opracowały dwie członkinie stowarzyszenia: Danuta Dec i Maria Kuzin. Powstała ponad osiemset stronicowa książka pt. „Od epoki brązu po współczesność. Monografia Zarszyna i Posady Zarszyńskiej”, która trafiła do rąk wszystkich uczestników projektu.
W uroczystość podsumowania projektu włączyło się zarszyńskie gimnazjum, którego uczniowie pod kierunkiem swoich nauczycieli przygotowali program artystyczny poświęcony odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. Program ten doskonale wpisywał się w tę uroczystość. Przedstawianym scenom ukazującym dzieje narodu polskiego od pierwszego rozbioru Polski towarzyszyła prezentacja multimedialna, która dopełniała całości. Na zakończenie akademii młodzież pięknie zaprezentowała się tańcząc poloneza.
Omówienia projektu dokonała jego koordynatorka Danuta Dec, która w formie prezentacji multimedialnej szczegółowo przedstawiła licznie zebranym zrealizowane działania. Następnie współautorki książki – Danuta Dec i Maria Kuzin - zaprezentowały ostatnie zrealizowane działanie, jakim było wydanie monografii Zarszyna i Posady Zarszyńskiej. Powstała książka zrobiła ogromne wrażenie na uczestnikach spotkania zarówno swoją objętością i zawartością materiału, jak też piękną okładką.
W toku spotkania nie zabrakło okolicznościowych wystąpień. Z gratulacjami za pomysł i wydanie monografii wystąpili: Andrzej Betlej - wójt Gminy Zarszyn, Leon Szałankiewicz - dyrektor Gimnazjum w Zarszynie, Piotr Kotowicz - archeolog, pracownik Muzeum Historycznego w Sanoku i Maria Grabowska – przewodnik w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku.
Uroczystość ta była nie tylko strawą „dla ducha”, ale też i ciała. Przygotowania smacznego poczęstunku dla wszystkich zebranych podjęły się członkinie Koła Gospodyń Wiejskich w Zarszynie, które podobnie jak przy okazji wszelkich innych tego typu uroczystości spisały się „na medal”. Niezwykłego uroku dodały piękne, regionalne stroje pań z KGW, które wcieliły się też w obsługę kelnerską.
Spotkanie przebiegło w bardzo miłej atmosferze i zapewne pozostanie na długo w pamięci jego uczestników. Wszyscy obecni na spotkaniu otrzymali po jednym egzemplarzu monografii wraz z wpisem współautorek.
D.D.
